به گزارش خبرنگار زمان اقتصاد؛ با نزدیک شدن به روز سومین دور از مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا که قرار است روز شنبه در شهر مسقط پایتخت عمان برگزار شود، گمانه زنی‌ها در خصوص نتیجه احتمالی این دور از مذاکرات افزایش یافته است. بازار ارز نیز در واکنش به این رخداد مهم، همچنان طی روزهای اخیر در کانال ۸۰ هزار تومانی خود گرفتار شده و و منتظر تعیین تکلیف مذاکرات است.
اما به طور طبیعی و با توجه به اهمیت بالای این مذاکرات و تاثیرگذاری حداکثری نتایج حاصل از آن در اقتصاد کشور، اکنون علاوه بر بازار ارز، فعالان بازارهای سرمایه در بخش‌های مختلف، کسبه عادی و حتی کارمندان نیز تمرکزی ویژه روی نتایج این مذاکرات دارند. دلیل این رویکرد نیز مشاخص است: نتیجه منفی یا مثبت این مذاکرات به سادگی منجر به ایجاد نوسان‌های شدید در قیمت ارز و در نتیجه ارزش پولی ملی ایران خواهد داشت. پس مهم است!
حالا با توجه به شرایط موجود، این سوال مطرح است که آیا دور سوم مذاکرات مسقط نیز مانند دو دور قبلی موفقیت‌آمیز و مورد تایید وزرای خارجه دو کشور خواهد بود یا خیر؟ حقیقت امر این است که پیش بینی مسائل پیچیده حوزه سیاست بین الملل همچون پرونده هسته‌ای ایران به دلیل نقش آفرینی فاکتورهای متعدد رسمی و غیر رسمی (بخوانید پنهانی) در روند مذاکرات، بسیار سخت و تقریبا غیرممکن است. اما قصد داریم تنها با استناد به اطلاعات و شواهد موجود، نتیجه این مذاکرات را پیش بینی کنیم.
نیاز مبرم ترامپ به یک توافق بزرگ در سطح بین المللی
در جبهه آمریکا، دونالد ترامپ علیرغم شعارهای انتخاباتی خود مبنی بر پایان دادن به جنگ‌های وی «پر هزینه و احمقانه» هنوز موفق به پایان دادن به هیچ جنگ یا تنشی نشده است. در اوکراین وی علیرغم تمامی خودنمایی ها، هنوز موفق به جلب نظر مساعد پوتین برای آتش بس دائمی نشده است. با اوکراین نیز که به نوعی متجد آمریکا در این جنگ به حساب می‌آید، بر سر موارد مختلف از جمله کمک‌های نظامی به گفته ترامپ، چند صد میلیارد دلاری، موارد مربوط به معاهدات تجاری مانند تجارت معدنی تازه امضا شده میان دو طرف و نهایتا تعیین حقوق یا سرزمین‌هایی که اوکراین باید برای دستیابی به صلح از مالکیت آن‌ها کوتاه بیاید، هنوز دچار مشکل بوده و کی یف نیز همزمان با روسیه، به مواضع مسکو در حال حمله است. پس در عمل، ترامپ برای مهمترین جنگ اروپا از زمان جنگ سرد تاکنون، هیچ دستاوردی نداشته است.
در داخل آمریکا نیز ترامپ با مخالفین زیادی دست و پنجه نرم می‌کند. از نمایندگان کنگره گرفته تا مردم عالی، محبوبیت ترامپ در میان همه رو به کاهش است. نتایج نظرسنجی مشترک نشریه اکونومیست و موسسه افکارسنجی یوگاو حاکی است که نارضایتی شهروندان آمریکایی از عملکرد ترامپ در حوزه‌های اصلی مانند اقتصاد و مهاجرت افزایش یافته است. بنابر اعلام خبرگزاری فرانسه، نتایج این نظرسنجی که چهارشنبه شب منتشر شد، نشان می‌دهد که محبوبیت ترامپ در ماه فوریه حدود ۵۰ درصد بود؛ اکنون به ۴۱ درصد کاهش یافته است. رای‌دهندگان آمریکایی سال گذشته ترامپ را فردی قوی در حوزه اقتصادی می‌دانستند اما تعرفه‌های سنگین وی بر کالاهای خارجی موجب تزلزل در بازارهای جهانی شده است. حدود ۳۷ درصد از آمریکایی در ماه ژانویه معتقد بودند که اقتصاد در دوره ترامپ رو به وخامت است اما این رقم اکنون به ۵۴ درصد افزایش یافته است.
ایجاد چنین فضایی در داخل آمریکا، ترامپ را نیازمند دستاوردی زودرس و البته بزرگ خواهد کرد. مضاف بر اینکه در ماجرای جنگ اوکراین، یک سوی جنگ روسیه به عنوان رقیب سنتی آمریکا و در راس آن ولادیمیر پوتین قرار داشته که مجاب کردن این کشور برای دستیابی به سلحی عملیاتی بسیار سخت‌تر و پز هزینه‌تر از توافق هسته‌ای با ایران خواهد بود که دستکم یک طرف پرونده خود واشنگتن قرار دارد. پی می‌توان گفت در آمریکا، به نظر میرسد همه چیز در مسیر درست خود قرار داشته و به نظر نمیرسد با توجه به موارد ذکر شده در بالا، جناح جنگ طلب یا نخست وزیر اسرائیل بتوانند تاثیر ویژه‌ای روی اندیشه ترامپ در خصوص مسیر توافق هسته‌ای با ایران داشته باشند.
قدرت گرفتن دولت چهاردهم با کاهش نرخ ارز
دولت مسعود پزشکیان دستکم از سوی هوادارای اصلاح طلب حداکثری متهم میشد که به وعده‌های انتخاباتی خود در قبال تحریم‌ها عمل نکرده و در انفعال قرار دارد. با آغاز مذاکرات هسته ای، سیر نزولی دلار که به معنای واقعی کلمه، نترل آن طی هفته‌های اخیر کاملا از دست دولت خارج شده بود، به سرعت آغاز به کاهش کرد. به طوریکه تنها ظرف کمتر از یک ماه، قیمت دلار بیش از ۲۰ درصد کاهش یافت که به جزا ماجرای معروف ریزش ارزی سال ۶۷ در پی امضای قطعنامه ۵۹۸ و اتمام جنگ ایران و عراق، تالکنون شاهد چنی ریزش سنگینی در بازار ارز ایران طی سال‌های پس از انقلاب نبوده ایم. همین روحیه و البته اظهارات مثبت استیو ویتکاف نماینده دونالد ترامپ در روند مذاکرات با ایران، منجر به قدرت گرفتن دولت و قدم برداشتن به سوی اقدامات بعدی برای کاهش تورم در کشور از جمله راه اندازی مجدد ثبت نام‌های دولتی، ادامه طرح کالابرگ الکترونیکی و… شد.
این میزان کاهش نرخ ارز در داخل کشور بدنه دولت و عقلای مجلس را مجاب کرد که مشکل اصلی تورم و مشکلات اقتصادی کشور ریشه در مساله تحریم‌ها دارد و بس. لذا، به نظر میرسد دولت و تمامی ارکان نظام نیز تصمیم گرفته‌اند با دستیابی به توافقی معقول با آمریکا، ضمن زدودن سایه تحریم‌های اقتصادی از سر کشور، سر و سامانی به اوضاع اقتصادی آن بدهند تا دستکم میزان نارضایتی‌های اقتصادی عمومی از اندازه فعلی فراتر نرود.
لذا، با در نظر گرفتن شرایط در هر دو طرف میز مذاکره، به نظر میرسد محتوا و نتیجه مذاکرات روز شنبه در مسقط در صورت‌عدم بروز پدیده‌ای خارق العاده، همچنان مثبت بوده و می‌توان روی ادامه روند ریزشی نرخ ارز و مشتقات مربوط به آن همچون طلا در بازار داخلی کشور حساب کرد.
نظر شما